I. ჩვენებები: ანქსიოლიზისი, სედაცია, ამნეზია და ანალგეზია პაციენტისთვის შემაშფოთებელი და მტკივნეული პროცედურების დროს (მაგ.: მოტეხილობისა და დისლოკაციის რედუქცია, დამწვრობის ან ჭრილობის დამუშავება, ლუმბალური პუნქცია, ლაცერაციის გაკერვა, პედიატრიული დიაგნოსტიკური პროცედურები);
II. უკუჩვენებები: გამოუცდელი პერსონალი, სერიოზული კომორბიდული პულმონური ან კარდიოლოგიური დაავადება (ASA III-V კლასი), შესაბამისი სასუნთქი და მონიტორული აპარატურის არქონა, მედიკამენტებზე ალერგია, ბოლო 4 საათის განმავლობაში მიღებული საკვები და ბოლო 2 საათის განმავლობაში – სითხეები.
III. აღჭურვილობა: გადაუდებელი დახმარების მაგიდა ასაკის შესაბამისი აღჭურვილობით; კარდიომონიტორი; O2, ნაზალური კანულა და ამბუს თვითშლადი ტომარა, პულსოქსიმეტრი (სასურველია კაპნოგრაფიც), IV ხაზი, ამოსაქაჩი მოწყობილობა, რევერსალის მედიკამენტები (ნალოქსონი და ფლუმაზენილი).
IV. პროცედურა:
1) შეაგროვეთ ანამნეზი და გასინჯეთ პაციენტი. შეაფასეთ პაციენტის ფიზიკური სტატუსი შესაბამისი კლასიფიკატორით. სედაცია და ანალგეზია გადაუდებელი დახმარების დეპარტამენტში უნდა ჩაუტარდეს I და II კლასის ფიზიკური სტატუსის პირებს
2) აუხსენით პროცედურა პაციენტს ან მეურვეს და მიიღეთ ინფორმირებული თანხმობა;
3) აიყვანეთ მონიტორზე პაციენტი და დაავალეთ მეთვალყურეობა მედდას;
4) აირჩიეთ ანალგეზიური, სედაციურ-ჰიპნოზური ან დისოციაციური ანესთეტიკი, რაც დამოკიდებულია ჩვენებაზე. მოზრდილებში ძირითადად გამოიყენება [ეტომიდატი ან ფენტანილი და მიდაზოლამი], ბავშვებში [კეტამინი + ატროპინი 0.01 მგ/კგ (მაქს. 0.3 მგ) +/- გლიკოპიროლატი 0.005 მგ/კგ (მაქს. 0.25 მგ)], ბავშებში დიაგნოსტიკური პროცედურებისას [კეტამინი ან მიდაზოლამი];
5) მზად გქონდეთ სასუნთქი გზების გამავლობის აღმდგენი მოწყობილობები და რევერსიული აგენტები (ნალოქსონი ოპიოიდებისთვის და ფლუმაზენილი ბენზოდიაზეპინებისთვის);
6) შეიყვანეთ მედიკამენტი და გატიტრეთ სასურველ ეფექტამდე. ჩაატარეთ პროცედურა და სთხოვეთ ასისტენტს ან მედდას, აწარმოოს პაციენტის მუდმივი მონიტორინგი;
7) პროცედურის დასრულების შემდეგ დაელოდეთ პაციენტს, გამოვიდეს მედიკამენტების ზემოქმედებიდან. ცნობიერება და ქმედუნარიანობა უნდა იყოს სედაციამდე არსებულის ტოლი და პაციენტს უნდა შეეძლოს სითხეების მიღება.
V. გართულებები:
1) სუნთქვის დათრგუნვა და ჰიპოქსია. პრევენციისთვის გამოიყენეთ ზუსტი დოზირება, მიაწოდეთ ჟანგბადი, გამოიყენეთ დადებითი წნევით ვენტილაცია (PPV);
2) ლარინგოსპაზმი – შეიყვანეთ სუქცინილქოლინი სპაზმის მოსახსნელად, შემდეგ დაიწყეთ დადებითი წნევით ვენტილაცია (PPV);
3) რიგიდული გულმკერდის სინდრომი მაღალი დოზებით ფენტანილის შეყვანის გართულებაა, რაც იწვევს გულმკერდის კედლის კუნთების სპაზმს და სუნთქვის გაძნელებას. შეიყვანეთ IV ნალოქსონი ფენტანილის რევერსალისთვის. თუ მდგომარეობა არ გაუმჯობესდა, შეიყვანეთ სუქცინილქოლინი და დაიწყეთ PPV;
4) პირღებინება და ასპირაცია: მზად გქონდეთ საქაჩი მოწყობილობა და გადაატრიალეთ გვერდზე პაციენტი პირღებინების შემთხვევაში;
5) გახანგრძლივებული სედაცია: პრევენციისთვის გამოიყენეთ ზუსტი დოზირება და ეცადეთ, არ გამოიყენოთ რამდენიმე საანესთეზიო ნივთიერება;
Nota bene: ოპიოიდების გამოყენების დროს აუცილებლად იქონიეთ ნალოქსონი. საწყისი დოზაა 0.2 – 0.4 მგ IV. სიფრთხილით გამოიყენეთ ნარკოტიკების მომხმარებლებში, რადგან მან შეიძლება გამოიწვიოს აღკვეთის მდგომარეობა. ბენზოდიაზეპინების გამოყენებისას აუცილებლად იქონიეთ რევერსიული აგენტი ფლუმაზენილი. საწყისი დოზაა 0.02 მგ/კგ, მაქსიმუმ 0.2 მგ 15 წამიანი ინექციით. დამატებით შესაძლოა 0.2 მგ დოზის გამოყენება 1 წუთში ერთხელ (მაქსიმუმ 1 მგ 15 წუთის განმავლობაში და 3 მგ 1 საათში). ფლუმაზენილი უკუნაჩვენებია: რამდენიმე ნივთიერებით ინტოქსიკაციისას, ბენზოდიაზეპინების გახანგრძლივებული გამოყენებისას, ტრიციკლური ანტიდეპრესანტების მიღებისას და გულყრით მიმდინარე დაავადებებისას.
ფიზიკური სტატუსის კლასიფიკაცია (ამერიკის ანესთეზიოლოგთა საზოგადოება)
I. ჯანმრთელი პაციენტი;
II. მსუბუქი სისტემური დაავადება – ფუნქციური ლიმიტირების გარეშე;
III. მძიმე სისტემური დაავადება – ფუნქციური ლიმიტირებით;
IV. მძიმე სისტემური დაავადება – მუდმივი საშიშროება;
V. მომაკვდავი პაციენტი – ოპერაციის გარეშე გადარჩენა შეუძლებელია.
About the Author
